Seksuele ontwikkeling 12-15 jaar

De interesse in seks neemt veelal toe: jongeren fantaseren, ervaren vaker gevoelens van seksuele opwinding en veel jongeren masturberen. Dat laatste geldt vooral voor jongens. Zij zoeken vaker seksueel getint beeldmateriaal op, vooral op internet. Veel jongeren van deze leeftijd zijn weleens verliefd geweest. Een deel van hen heeft ook verkering (gehad). Binnen deze relaties beperkt seksueel gedrag zich nog vooral tot zoenen en eventueel voelen en strelen. Maar er zijn ook jongeren die al op jonge leeftijd ervaring hebben met geslachtsgemeenschap.

Lichamelijke ontwikkeling: puberteit

Het lichaam verandert enorm in de puberteit. Jongens en meisjes krijgen schaamhaar en okselhaar, jongens ook borst- en/of gezichtshaar. Borsten, schaamlippen, clitoris, ballen en penis groeien.

Bij jongens vindt de eerste zaadlozing plaats, door masturbatie of tijdens de slaap. Meiden worden gemiddeld met 13,1 jaar voor het eerst ongesteld. Meiden zijn in deze fase ontevredener over hun lichaam dan jongens.

Als jongeren ontevreden zijn over hun lichaam, heeft dat vaak niet veel te maken met  te dik of te dun zijn. Jongeren kunnen zich ook zorgen maken over de vorm of het uiterlijk van hun geslachtsdelen. Bijvoorbeeld of de penis groot genoeg is en of de schaamlippen niet te groot of te klein zijn.

Relationele ontwikkeling

De meeste pubers zijn weleens verliefd geweest en een deel heeft weleens verkering gehad. Relaties op deze leeftijd zijn over het algemeen oppervlakkig. Het maakt nog niet veel uit met wie men verkering heeft, als die persoon maar populair of knap is. Pubers ondernemen de middelbare school nog niet veel samen, maar wel iets meer dan op de basisschool.

De meeste pubers vinden zichzelf nog te jong voor geslachtsgemeenschap, hebben er geen behoefte aan of willen eerst een tijdje verkering hebben of verliefd zijn. Vergeleken met oudere groepen zijn pubers conservatiever in opvattingen over seks.

Genderidentiteit

Jongeren van 12 tot 15 jaar zijn prima in staat om te begrijpen dat een jongen die zich ‘meisjesachtig’ gedraagt wel een jongen is. Toch neemt in deze levensfase de sociale druk toe om aan genderspecifieke normen te voldoen. Deze normen worden ook steeds meer op seksuele relaties toegepast. Meiden horen zich afwachtend op te stellen en grenzen aan te geven. Van jongens wordt juist verwacht dat ze altijd zin hebben en het initiatief nemen tot seksuele contacten. Deze verwachtingen belemmeren zowel jongens en meiden in het maken van vrije keuzes wat betreft hun seksuele wensen. Voor jongens is het lastiger om grenzen aan te geven. Meiden zijn zich vaak nauwelijks bewust van de eigen wensen.

Seksueel gedrag

Net als in andere levensfasen, masturberen er meer jongens dan meiden in de puberleeftijd. In de groep van 13 tot en met 15 jaar heeft 61% van de jongens weleens gemasturbeerd, tegenover 21% van de meiden. Seksueel contact met anderen beperkt zich meestal tot (tong)zoenen en voelen en strelen onder de kleding. Slechts een klein deel (5% van de jongens en 6% van de meiden) heeft ervaring met geslachtsgemeenschap. Bijna twee derde van de ondervraagde jongeren vindt het oké als iemand seks heeft zonder verliefd te zijn. Dit wil overigens niet zeggen dat ze dit voor zichzelf ook oké vinden.

Voor een klein deel van de jongeren spelen seksuele contacten zich (ook) op internet af. Vooral jongens komen in deze levensfase in contact met naaktbeelden. Het kijken naar pornografisch beeldmateriaal neemt met de leeftijd toe.

In deze levensfase fantaseren de meeste jongeren weleens over seks. Meestal gaan deze fantasieën over personen van het andere geslacht. Bij ongeveer 1 op de 20 jongens en 1 op de 8 meiden gaan ze ook over personen van hetzelfde geslacht. Gemiddeld hebben jongens de eerste gevoelens van seksuele opwinding als ze 13,4 jaar zijn. Voor meiden is dit bijna twee jaar later, met 15,1 jaar. De meeste pubers zeggen nog niet toe te zijn aan seks. Dat geldt voor meiden iets vaker dan voor jongens.

Seksuele oriëntatie

Jongeren die een niet-heteroseksuele oriëntatie ontwikkelen, worden zich in deze levensfase vaak bewust van hun gevoelens voor seksegenoten. Deze jongeren kunnen te maken krijgen met negatieve opvattingen van leeftijdsgenoten over homoseksualiteit. Een negatieve houding over homoseksualiteit komt in deze fase meer voor dan bij de oudere leeftijdsgroep.