Zoeken
Onderwerp

Relationele en seksuele ontwikkeling

Als je relationele seksuele vorming gaat geven, is het belangrijk om te weten in welke fase van ontwikkeling jouw leerlingen zich bevinden. Zo kun je het lesmateriaal en de bewoordingen op hun niveau afstemmen.

Relationele en seksuele ontwikkeling 4-6 jaar

De peuter- en kleuterperiode is een ontdekkingsfase. Peuters en kleuters ontdekken overeenkomsten en verschillen tussen jongens en meisjes. Ze ontdekken hun lichaam en dat van anderen: hoe dat eruit ziet en aanvoelt, hoe geslachtsdelen heten en wat je daarmee kunt. Ze willen van alles weten, bijvoorbeeld waar baby’s vandaan komen. En ze moeten zich de heersende sociaal-culturele normen nog eigen maken. Het komt daarom nogal eens voor dat ze hun geslachtsdelen laten zien of er in het openbaar aan zitten.

Lees meer over relationele seksuele ontwikkeling 4-6 jaar>

 

Relationele en seksuele ontwikkeling 6-9 jaar

Kinderen tussen 6 en 9 jaar worden zich steeds meer bewust van hun identiteit. Ze kiezen daarom meestal vriendschap van dezelfde sekse. Vanaf 6 jaar uit vertonen ze uitnieuwsgierigheid ontdekgedrag, spelletjes met leeftijdsgenoten. Deze zijn meestal van dezelfde sekse. Dit zegt nog niets over seksuele of genderoriëntatie. 

Vanaf 7 jaar gaan ze begrijpen dat geslachtsdelen een seksuele functie hebben en worden ze zich bewust van sociale regels. Vanaf deze leeftijd zullen kinderen zich niet meer willen uitkleden voor (vreemde) volwassenen. De meerderheid van de 7-jarigen weet dat seks nodig is om zwanger te zijn en vanaf 8 jaar kunnen vrijwel alle kinderen beschrijven hoe het voelt om verliefd te zijn. De meesten zijn wel eens verliefd geweest en sommigen krijgen een verkering. Dit houdt meestal in dat ze samen rondhangen met vrienden erbij: aanraken gebeurt nauwelijks. 

Vanaf 9 jaar beseffen de meeste kinderen dat mensen niet alleen seks hebben om zich voort te planten. De meeste kinderen van deze leeftijd weten bovendien dat het mogelijk is verliefd te worden op twee personen van hetzelfde geslacht en weten dat een kind zich niet per se volgens hun genderidentiteit hoeft te gedragen.

Lees meer over relationele en seksuele ontwikkeling 6-9 jaar> 

 

Relationele en seksuele ontwikkeling 9-12 jaar

Het lichaam maakt behoorlijk wat veranderingen door: bij meisjes begint de puberteit met de groei van borsten, bredere heupen en een verandering in vetverdeling. Bij jongens beginnen ballen te groeien en wordt de stem lager. 8% van de jongens en 14% van de meisjes ontwikkelt in de leeftijd van 9-10 jaar ook een negatief beeld van het lichaam. Vanaf een jaar of 10 neemt de interesse in seks toe. Kinderen worden zich bewust van hun seksuele oriëntatie en nog meer van seksuele sociale normen. Sommigen komen in contact met naaktbeelden, hebben vanaf 11 jaar seksuele fantasieën en beginnen tussen 12 en 13 jaar met masturberen.

Lees meer over relationele en seksuele ontwikkeling 9-12 jaar> 

 

Relationele en seksuele ontwikkeling 12-15 jaar

De puberteit begint: jongeren in deze leeftijd krijgen schaam- en okselhaar. De meeste meiden worden gemiddeld op hun 13e ongesteld en borsten, schaamhaar en clitoris groeien verder. Jongens hebben hun eerste zaadlozing en groei van borst- en/of gezichtsbeharing. Sommige jongeren zijn onzeker over hun uiterlijk. De meeste pubers hebben ervaring met verliefd zijn of romantische relaties, al zijn die meestal erg oppervlakkig. Enkele seksuele contacten spelen zich af op internet en vooral jongens gaan op zoek naar naaktbeelden. Fysiek seksueel contact beperkt zich meestal tot (tong)zoenen en voelen/strelen onder de kleding. 

De eerste seksuele gevoelens van opwinding treden ook op: bij meiden van 15,1 jaar en jongens van 13,4 jaar. Tegelijkertijd vinden de meeste pubers zich te jong voor geslachtsgemeenschap. Alle jongeren masturberen wel (6% van de meiden en 35% van de jongens) en hebben veel seksuele fantasieën. Jongeren die op dezelfde sekse vallen zijn zich er in deze leeftijdsfase extra van bewust; helaas is ook de homofobie in deze leeftijdscategorie het grootst. 

Lees meer over relationele en seksuele ontwikkeling 12-15 jaar>

 

Relationele en seksuele ontwikkeling 15-19 jaar

Het lichaam groeit door: voor jongens is dat tot 17 jaar en voor meiden tot 19 jaar. Hoewel jongeren vaak onzeker zijn over hun lichaam, zijn de gevoelens minder intens. Vrijwel alle 15 tot 19-jarigen zijn wel eens opgewonden en verliefd geweest. Uitgaan speelt voor deze jongeren een belangrijke rol, net als een vaste partner. Jongeren worden zekerder over hun seksuele oriëntatie; als ze homoseksuele gevoelens hebben zijn ze vaker een kwetsbare groep vanwege maatschappelijke homofobie. 

Jongeren van 15 tot 19 jaar denken makkelijker over seks dan vroeg-adolescenten en seks gaat steeds een stapje verder (veel jongeren maken kennis met vingeren en aftrekken). Ook geslachtsgemeenschap komt meer voor (bij 28% van de meiden en 25% van de jongens). Dit gebeurt meestal met dezelfde partner. Meiden die meer seksueel actief zijn kunnen rekenen op afkeuring, terwijl het bij jongens juist wordt aangemoedigd. Het is raadzaam voor jongens om hun grenzen te bewaken terwijl het voor meiden juist belangrijk is om naar hun behoeftes te luisteren.

Lees meer over relationele en seksuele ontwikkeling 15-19 jaar>

 

Relationele en seksuele ontwikkeling 19-25 jaar

De lichamelijke ontwikkeling is voorbij in deze levensfase. Over het algemeen gaan relaties langer duren, maar ze worden vaak ook weer snel beëindigd. Sommige jongeren hebben ‘afwijkende’ behoeften of verlangens (parafilieën). Er wordt ook met verschillende samenlevingsvormen geëxperimenteerd, al speelt steun en vertrouwen een belangrijke rol. In deze leeftijdsgroep zijn jongeren daarnaast zeker van hun seksuele oriëntatie. In deze fase vindt dus vaak de coming-out plaats, al blijft dit hun hele leven een rol spelen. 

Seks is belangrijk voor de veel jongeren in deze levensfase: rond het 21e jaar is bijna iedereen seksueel opgewonden geweest en hebben bijna alle jongeren op deze leeftijd zin in seks met een partner. Verder heeft van de 18- tot 20-jarigen heeft 61% ervaring met geslachtsgemeenschap, bij 21- tot 25-jarigen is dit 81%. Vingeren en aftrekken komen vrijwel in elk seksueel contact voor. Een meerderheid van de jongeren in deze fase heeft ervaring met orale seks. 53% van de vrouwen en 93% van de mannen keek het afgelopen half jaar wel eens naar pornografische naaktbeelden. De meesten zijn tevreden over hun seksleven, al maken vrouwen in deze fase zich vaak nog steeds druk over hun lichaam. 

Lees meer over relationele en seksuele ontwikkeling 19-25 jaar>

Uw browser (Internet Explorer 11) is verouderd en wordt niet meer ondersteund. Hierdoor werkt deze website mogelijk niet juist. Installeer Google Chrome of update uw browser voor meer internetveiligheid en een beter weergave.